13
12
YAZ 2012
Belediyesi tarafından“Kuş Cenneti” ilan edilmiş
ve 15.4.1998 tarihinde Çevre Bakanlığı tarafından
da, Kuş Cenneti ve dalyanın içinde bulunduğu
Gediz Deltası, 23314 Sayılı Resmi Gazete’de yayım-
lanan Sulak Alanlar Tebliği ile RAMSAR - “Su Kuşları
Yaşama Ortamı Olarak Uluslararası Öneme Sahip
Sulak Alanların Korunması Sözleşmesi” listesine
dahil edilmiştir.
Homa Dalyanı ve bitişiğindeki kuş cenneti,
dünyada büyük bir şehir içerisinde bulunan
en önemli doğa hazinelerinden biri. Bu doğa
hazinesini korumak için 2009 yılında çalış-
malara başlandı. Süreci biraz anlatır mısınız?
2009 yılında, suların yükselmesi ve lodos
fırtınaları nedeniyle tüm dalyan sahası ve kordonu,
sular altında kalmıştı. Lodos fırtınası dalyan kıyı
kordonunun bazı yerlerinde patlamalara neden
olmuş, deniz ile dalyan birleşmiş, kordonun bir
çok yeri sular altında kalmış, hatta bazı yerlerde ise
kordon neredeyse tamamen yok olmuş, dalyan bi-
nasına karadan ulaşım tamamen kopmuştu. Fırtına
nedeniyle sahil kumu ve deniz kabukları bir çok
yerde dalyanın iç kısımlarına doğru; kenarına ya
da dalyan içine sürüklenmiş, bazı yerlerde dalyan
kordonu çok genişlerken bazı yerlerde daralmıştı.
Sonuçta düzensiz bir kıyı kordonu oluşmuştu.
Çözüm üniversitemizin mali olanaklarını aştığı
için fakültemiz, İzmir Büyükşehir Belediyesinden
yardım istedi. Büyükşehir de taş ve dolgu malze-
meleri taşıyarak Homa Dalyanı ile deniz arasına set
çekti. Bu set deniz ile dalyanı ayırarak yok olmasını
önledi. Ancak belediyenin koruma amaçlı döktüğü
malzeme kamuoyuna “moloz”diye yansıtılınca,
bazı çevreci örgütler, tarafından ekolojik denge-
yi tehdit ettiği gerekçesiyle eleştirilere uğradı.
Büyükşehir Belediyesi de yapılan itirazlar üzerine
döktüğü malzemeyi kaldırdı. Bunun üzerine yeni
bir proje oluşturduk. Kültür ve Tabiat Varlıkları Ko-
ruma Kurulu’na sunularak onay aldık ve İzmir Bü-
yükşehir Belediyesi ile Homa Dalyanı’nı kurtarma
çalışmalarına yeniden başladık. Amacımız dalyanın
sürdürülebilirliğini sağlamak; dalyan kıyı kordonu
erozyonunun önüne geçmek; olası bir fırtınada,
dalyan kordonunun bozulması ve sahil kumu ile
deniz kabuklularının sürüklenmesini engellemek;
dalyanın sığlaşmasını engellemek ve gerek biyo-
lojik çeşitlilik açısından, gerekse de fiziko-kimyasal
ortam parametreleri açısından, birbirinden tama-
men farklı özellikteki bu ekosistemlerin tamamen
birbirine karışmasını engellemekti.
İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin desteğiyle
yürütülen proje kapsamında neler yapıldı?
Dalga etkisine maruz kalan ve her sene zarar
gören yaklaşık 2500 metrelik kıyı kordonunun de-
niz tarafına doğal malzemeler ile istifli taş dolgusu
yapıldı. Bu kısımlarının da olumsuz etkilere maruz
kalmaması için kordonun orta kısmı stabilize
dolgu malzemeyle ıslah edildi ve kodu yükseltildi.
Ayrıca balıkçı barınakları da doğal ortama yakışa-
cak hale büründürüldü.
Dalyan için yaklaşık 10 bin kamyon taş ve malze-
me getirildi. İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin şantiye
imkanları ile yapılan bu çalışma, işçiliğiyle birlikte 8.5
milyon liraya mal oldu. Bir taraftan İzmir Körfezi’nin
temizlenmesi, bir taraftan salınan balıkların orada yaşam
alanı bulması, suyun oksijeninin ve kalitesinin artma-
sı gibi pek çok etkisi dolayısıyla Büyükşehir Belediye
Başkanımız Aziz Kocaoğlu, bu yatırıma seve seve destek
verdi. Kocaoğlu, bu projeyi “Çevre yatırımları, çevrenin
korunması ve yaşamın sürdürülmesi ile ilgili yaptığı
çalışmalarla dünyada adından söz ettirmek hedefi olan
İzmir’in önemli proje ayaklarından bir tanesidir” sözleriy-
le tanımladı.
İzmir’in son dalyanının kurtarılması Kocaoğlu’nun
da söylediği gibi çevre adına çok büyük bir yatırımdır.
Dalyanlar, balıkların göç yolları üzerindedir. İlkbahar
periyodunda tatlısularla beslenen balıklar, dalyanlara
gelir. Çünkü dalyanlar, denizden çok daha çabuk ısınıyor.
Sonbahara doğru da bu bölgeden çıkıp daha sıcak olan
denize kışlanmak için giderler. Çünkü dalyan, çabuk ısın-
dığı gibi çabuk da soğur. İzmir Büyükşehir Belediye Baş-
kanımız Aziz Kocaoğlu’nun yaptığı bu çok büyük hizmet
ile İzmir’deki beşinci ve son dalyanımız da sığlaşmaktan
ve yok olmaktan kurtarıldı, kendisine teşekkür ediyoruz.
Şimdilerde dalyan içinde balık avlamak yasak,
bunun nedeni nedir?
Biliyorsunuz burası bir çok balık türünün yanında
kuşların da beslenme alanı. Biz bu yıl Su Ürünleri Fakül-
tesi olarak, bütün balıkçılıkla uğraşan arkadaşlarımızın
da görüşlerini alarak içerdeki avcılığı yasakladık. Yani bir-
çok kuş artık burada çok rahat beslenebilecek. İki tane
kuş türü, flamingo ve tepeli pelikan sadece lagünde
yumurtluyor ve ürüyorlar. Bunlar da burada çok rahat bir
şekilde üreyecekler. Ayrıca denizle bağlantılı olan ku-
zuluk alanında çit aralıklarını demir ızgaralar sayesinde
3 santimetre olarak sabitledik. Lidaki ve gamit kefaller
yani küçük balıklar geçen seneye göre çok rahatlıkla
denize çıkabiliyor. Bu da İzmir Körfezi’nin balıklanması
demek. Zaten geçen yıl da İzmir Körfezi’ndeki kefal po-
pülasyonunda bir artma olmuştu. Bu yıl da Körfezdeki
balık miktarının arttığına yönelik daha şimdiden olumlu
görüşler almaktayız.
Bu yıl körfezdeki balık miktarında büyük bir artış
olacak. Ufak balıkların hepsini denize bırakacağız. Yu-
murtalı balıkların büyüklerini de denize bırakacağız. Yani
burasının İzmir Körfezi’nin bir balıklanma alanı olmasını
sağlayacağız. Özetle körfezde balık popülasyonunda
artış olması için balıkların dalyanda beslenip doğru
zamanda denize bırakılmasını sağlamak ve kuşların
beslenmesine de olanak yaratmak için bu yıl dalyan
içinde balık avlamak yasak. Ancak ilerleyen dönemlerde
bu bölgeyi turizme açmak istiyoruz. İnsanlar aileleriyle
gelsin, belirli bir kontrol içersinde balık avlasın, evlerine
götürsün istiyoruz. Turistler de gelsin ziyaret etsin, kuzu-
luklarda balıkları ve denize nasıl geçtiklerini görsünler
istiyoruz. Körfez şehri olan İzmir’in bu son dalyanının ge-
lecek kuşaklara aktarılması ve bu doğal zenginliğimizin
yaşatılması ve halk ile bütünleşmesi için Üniveristemiz
adına Fakültemiz üzerine düşen sorumlulukları yerine
getirmektedir.
EgeÜniversitesiSuÜrünleriFakültesiDekanıProf.Dr.MesutÖnen(soldaki)ve
DekanYardımcısıProf.Dr.ZaferTosunoğlu(sağdaki)HomaDalyanı'nın
kurtarılma süreci hakkında bilgiler verdi.
Lodos fırtınasından sonra Homa Dalyanı'nın durumu ve kurtarılma süreci.
Homa Dalyanı'ndan çıkarılan balıklar...
