16
17
YAZ 2013
örnekleri arasındadır. Müte-
vazı konut örneklerinin yanı
sıra Birgi ile adetâ özdeşleşen
Çakır Ağa ve Sandıkemino-
ğulları konakları ise mimari
tasarımları ve zengin süsle-
meleri bakımından dikkat
çeken yapılardır. 19. yüzyıl
başlarında inşa edilen Çakır
Ağa Konağı, 1990’lı yıllarda
kapsamlı bir onarım geçirme-
sine karşın, özellikle ahşap
aksamında meydana gelen
bozulmalar nedeniyle yeniden
onarıma muhtaç durumdadır.
Rölöve-restitüsyon ve resto-
rasyon projeleri hazırlanan
yapının restorasyonuna yakın
bir tarihte başlanacaktır.
Kentteki bir diğer önemli
konak, Çakır Ağa Konağı
gibi 19. yüzyıl başında inşa
edildiği kabul edilen Sandı-
keminoğulları Konağı’dır. Ulu
Cami’nin güneydoğusunda
yer alan yapı, zemin+1 kattan
oluşan iki katlı geleneksel
kurgusundan ziyade süsle-
meleri ile dikkat çekmekteydi.
Ancak son yıllarda bakımsızlık
nedeniyle hızla harap olan
yapıda -bugün her ne kadar
bir koruma çatısıyla ayakta tutulmaya
çalışılsa da- mekan kurgusu ve zengin
süslemelerden eser kalmamıştır. Bu
güzel yapının yeniden ihyası Birgi
açısından büyük önem taşımaktadır.
Sonuç olarak, uzun yıllar Aydı-
noğulları Beyliğine başkentlik yapan
Birgi, bazı olumsuz örneklere rağmen
iyi korunmuş dokusu, geleneksel
konutları ve anıtsal yapılarıyla dikkat
çeken “dünya kenti” adayı bir yerle-
şimdir. Kentte son yıllarda başta yerel
yönetim olmak üzere, İzmir Valiliği
İl Özel İdaresi, T.C. Kültür ve Turizm
Bakanlığı, T.C. Başbakanlık Vakıflar
Genel Müdürlüğü ve İzmir Kalkın-
ma Ajansı gibi kurumların katkı ve
çabalarıyla umut verici gelişmeler
yaşanmaktadır.
Gerek sivil mimarlık örnekleri
gerekse anıtsal yapılarda başlatılan
koruma çalışmaları Birgi’nin dünya
kenti olma yolunda hızla ilerlemesini
sağlamaktadır. Şüphesiz kentin ulaştı-
ğı bu noktada en büyük pay, yıllardır
büyük bir özveriyle çalışan Belediye
Başkanı sayın M. Cumhur Şener’e ait-
tir. Kendisini, gerek bir Sanat Tarihçisi,
gerekse ülkesini seven bir yurttaş
olarak içtenlikle kutluyorum. 1990’lı
yıllarda başlattığımız ve bir kitapla
meyvesini veren çalışmalarımızdan
bu yana tanıdığım, taşıdığı Birgi
sevgisiyle her zaman yanımızda olan,
Birgi Belediyesi’nin imar işlerini de yü-
rüten Yazı İşleri Müdürü Turan Nazilli
ile Bilgi İşlem Görevlisi Ahmet Tam-
doğan, İnşaat Teknikeri Hasan Zeybek
ve burada adlarını sayamadığım yerel
yönetimmensuplarına kentin korun-
masına yönelik katkıları nedeniyle ne
kadar teşekkür edilse azdır. Bununla
birlikte, yıllardır yerinden yönetimle
bu gurur verici tabloya ulaşan Birgi,
2014 yılı itibariyle Belediyesini yitirdi.
Ancak Birgi’nin bugünlere gelmesin-
de emeği geçenler, bu haklı gururu
her zaman taşıyacaklar.
Ve son olarak, yaşadıkları bütün
sıkıntılara rağmen kültürel değerleri-
ne, belleklerine ve anılarına duyduk-
ları saygıyla kentlerini koruyan Birgi
halkına da saygılarımı sunarım.
Ulu Cami’nin batısında
bulunan Aydınoğlu
Mehmed Bey Türbesi
(solda), 1333-34
yıllarında yaptırılmış-
tır. Türbede mevcut
4 mezar, Aydınoğlu
Mehmed Bey ve oğul-
ları Bahadır, Umur ve
İsa Beylere aittir. İsa
Bey’in saltanatı sıra-
sında beylik merkezi,
Birgi’den Selçuk’a
nakledilmiş olmasına
rağmen İsa Bey’in
buraya defnedilmesi,
türbenin bir hanedan
türbesi olarak görül-
düğünün kanıtıdır.
Önceleri Derviş Ağa Külliyesi’ni meydana getiren yapılardan biri olarak değerlendirilen, ancak
mimari özellikleri ve çeşitli belgelerden hareketle Şeyh Muhiddin Hamamı olduğu anlaşılan
yapı, 15. yüzyıl sonu ya da 16. yüzyıl başına aittir. Moloz taşlarla inşa edilen yapının soyunmalık
kısmı günümüze ulaşamamıştır. Aralık, ılıklık ve sıcaklık mekanı ile su deposu ayaktadır. Yapıda
2011 yılında başlanan restorasyon çalışmaları geçtiğimiz günlerde tamamlanmıştır.
