2
ayanis
Altan Çilingiroğlu 1
Ayanis Kalesi Van’ın 38 km kuzeyinde, Van Gölü’nün doğu kıyısındaki Ağar-
tı Köyü yakınında kayalık bir tepe üzerinde inşa edilmiştir. Kale etrafı sur duvar-
ları ile çevrilen 150 x 400 metre ölçülerinde bir alan içinde kurulmuştur. Ayanis
Kalesi, mö 685 ve 653/650 tarihleri arasında Urartu Krallığı’nın başında bulunan
Argişti oğlu Rusa (II.Rusa) tarafından inşa edilmiştir. Arkeolojik değerlendirme-
lere, anıtsal kapı ve tapınak cephesinde ele geçen yazıtlara ve dendrokronolojik
çalışmalara göre Ayanis Kalesi mö 673-72 tarihlerinden hemen sonra yapılmıştır.
Ayanis Kalesi kazıları 1989 yılında başlamıştır. İlk iki yıl Van Müze Müdürlü-
ğü'nün başkanlığında yürütülen kazılar daha sonra Bakanlar Kurulu kararı ile Al-
tan Çilingiroğlu'na devredilmiştir. Kazı ekibi Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi
Protohistorya ve Önasya Arkeolojisi Anabilim Dalı ve 1996 yılında ekibe katılan
ABD New York Stony Brook Üniversitesi elemanlarından oluşmuştur. Kazıda Al-
manya, Fransa, İtalya, İsveç, Amerika Birleşik Devletleri, Yunanistan, Irak, Avus-
tralya, Polanya, İngiltere, G.Kore, Avusturya, Belçika ve Hollanda'dan gelen arkeo-
loji öğrencileri ve arkeologlar çalışma fırsatı bulmuştur. Kazı ekibi içinde yabancı
bilim insanı olarak İtalya'dan (Prof. Dr. Mirjo Salvini, Dr.Anna Lucia D'Agata ve
Ingred Reindel) ve Amerika Birleşik Devletleri'nden (Prof. Dr. Elizabeth Stone,
Prof. Dr. Paul Zimansky, Dr. Oscar White Musceralla) görev almışlardır. Farklı ül-
kelerde ve Türkiye'de görev yapan çok sayıda bilim insanı arkeometrik çalışmalar
ile ilgili olarak araştırmalar yapmış ve sonuçlandırmıştır. Araştırmaların bir bö-
lümü hala devam etmektedir.
Ayanis Kalesi kazısı sadece bir arkeolojik kazı değildir, aynı zamanda bir ar-
keoloji okuludur. Kazıda görev yapan çok sayıdaki öğrencimiz bugün çeşitli üni-
versitelerde öğretim elemanı olarak hizmet vermektedir. Ege Üniversitesi'nde
görev yapan Yrd. Doç. Dr. Zafer Derin, Prof. Dr. Gülriz Kozbe, Yrd. Doç. Dr. Haluk
1 Prof. Dr. Altan Çilingiroğlu, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü,
Bornova - İzmir
(
)
Resim 1
Ayanis genel görünüm.
1...,11,12,13,14,15,16,17,18,19,20 22,23,24,25,26,27,28,29,30,31,...469