Page 459 - Ege Üniversitesi Arkeoloji Kazıları
Basic HTML Version
440
kemalpaşa,
laskarisler sarayı
Zeynep Mercangöz 1
Zafer Derin 2
Lale Doğer 3
İzmir’in Kemalpaşa (Nif) ilçesinde, İstanbul’un 1204’deki işgali sonrasın-
daki İznik Bizans Devleti zamanında (1222–1261) Laskaris hanedanlığının yazlık
ikametgâhı olarak kullanılmış çok katlı bir yapı, C. Texier’in saray olarak takdimi-
nin ardından E. Freshfield, S. Eyice ve T. K. Kirova tarafından ayrıntıyla tanıtılmış-
tır. Sonraki çalışmalarda da bu dönem mimarisinin önemli yapılarından biri ola-
rak üzerinde durulmuştur. S. Eyice’nin yayınından sonra Laskarisler Sarayı olarak
anılmaya başlamıştır ki önceleri halk bu yapıya Kız Kulesi demekteydi
(Resim 2)
.
Bizans’ın bir saray ya da yazlık konut olarak günümüze dek varlığını korumuş çok
ender yapılardan biridir. Kesin inşa tarihi bilinmez ancak Laskaris İmparatoru Io-
annes Vatatzes (1222–1254), bir sinod belgesinde “evi” şeklinde anılan bu yapının
bahçesinde ölmüş; VIII. Mikhael Palaiologos (1261–1282), Konstantinopolis’e dön-
meden önce eş imparator olarak burada taç giymiştir. Bu son imparator yaklaşan
Türk tehlikesine karşı umut olarak gördüğü Cenevizlilerle, Bizans limanlarında
ticaret olanağı tanınan Nympahaion antlaşmasını burada imzalamıştır. Burası, sı-
nırlı sayıdaki kaynakların bilgi verdiği üzere, sürgündeki bu Bizans hanedanının
pek çok özel olaylarının yaşandığı bir yerdir.
Kemalpaşa Belediyesi’nin yapılaşma istemiyle İzmir II Numaralı Kültür ve
1 Prof. Dr. Zeynep Mercangöz, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü,
Bizans Sanatı Ana Bilim Dalı, Bornova - İzmir
(
2 Yrd. Doç. Dr. Zafer Derin, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Arkeoloji Bölümü, Proto-
historya ve Önasya Arkeolojisi Ana Bilim Dalı, Bornova - İzmir
)
3 Yrd. Doç. Dr. Lale Doğer, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü, Bizans
Sanatı Ana Bilim Dalı, Bornova - İzmir
(
Resim 1
C. Texier ‘in Asie
Mineure’inden
(1862) gravür: Saraya
kuzeydoğudan bir
bakış.
