4
EÜ Tıp Fakültesi Halk Kitapları Sağlık Serisi ~ 39
ları ile bölünme işlemi sonlandırılır. Sonuçta hasar, aynı
özellikteki hücrenin, sadece yeterli miktarda bölünerek
çoğalması ile giderilmiş olur.
Kanserde bu düzen tamamen bozulmuştur. Kanserli
hücreler ortada hasarlı bir doku olmasa bile; yukarıda
bahsedilen tüm kontrol mekanizmalarından bağımsız,
durdurulamaz bir biçimde bölünürler. Gerek hücre-
ler arası iletişim mekanizmaları, gerek vücudumuzda
kanserli hücreler ile başa çıkmak için görevlendirilmiş
diğer hücreler ve genler bu kontrolsüz çoğalma işlemi-
ne engel olamazlar. Kanserli hücrelerin DNA’larında
bozukluk olduğu; bölünme sonrası oluşan yeni hücre-
lerin, dokuyu oluşturan diğer hücrelere benzemediği
ortaya konmuştur. Sonuçta kontrolsüz çoğalan kanser
hücreleri bir araya gelerek, işlev göstermeyen, asıl do-
kuya benzemeyen, gittikçe büyüyen bir kitle oluşturur
(Şekil-1b). Bu kitle, ur (tümör) terimi ile ifade edilir. Baş-
ka bir deyişle tümör, kontrolsüz çoğalan hücrelerin bir
araya gelmesiyle; akciğer grafisi, bilgisayarlı tomogra-
fi veya operasyon sırasında gözle görülebilecek boyuta
ulaşmış, normal organ yapısına benzemeyen yeni olu-
şumdur (Şekil-2).
Kanserli hücreler hangi dokudan köken alırsa, oluşan
kanser de ona göre isimlendirilmektedir. Bazen bu hüc-
reler köken aldıkları organa sınırlı kalmayıp çoğalmaya
devam ederek kan veya lenf dolaşımına katılırlar. Dola-
şıma katılan bu hastalıklı hücre, vücudun başka bir or-
ganına ulaşır ve bölünerek çoğalmasına bu yeni organ-
da devam eder. Böylece farklı bir organda aynı tümörün
oluşmasına sebep olur. Bu yol ile hastalığın diğer organ-
lara yayılmasına
“metastaz”
adı verilir.
