3
Demans (Bunama)
1. GENEL BİLGİLER
Bunama, beynin zihinsel işlevlerinden sorumlu
hücrelerinin (nöronların) kendiliğinden ya da başka bir
hastalığa bağlı olarak hasarlanması sonucu birden fazla
fonksiyonun bozulması ve bununla bağlantılı olarak
günlük yaşam aktivitelerini sürdürme becerisinde kayıp
ile karakterizedir. Bunama bir sendromdur ve uzun bir
tarihe sahiptir. İlk kez Celsus M.Ö. 150 yılında bu sözcüğü
kullanmıştır. 1850’de Morel ‘Dementia precox’ tanımını
kullanmıştır. Bunama kelimesini ilk olarak tanımlayan
Pinel ve Esquirol (1801), demansları akut ve kronik
olarak ikiye ayırmışlardır. Demans kelimesi etimolojik
olarak Latince zihin anlamına gelen
mens
kelimesinden
türemiştir ve demens zihnin yitirilmesi anlamına gelir.
Latince’deki kullanım biçimiyle “yerleşmiş, varolan,
edinilmiş olan zihnin sonradan yitirilmesi” anlamına
gelmektedir. Dilimizde yaygın olarak bunama kelimesi
kullanılmaktadır. Bunama sık görülen, kişiyi yetersizliğe
götürüp sıkıntı veren nörolojik bir bozukluktur. Bunama
sıklığı yaşla birlikte önemli bir artış göstermekle birlikte,
bu durumnormal yaşlanmanın bir özelliği değildir. Birçok
kişi bilişsel (bellek, dikkat, yargılama) yıkım gelişmeden
yaşlanırken, normal işlevsellik gösteren kişilerde
bile bir takım bilişsel değişiklikler tanımlanabilir. Bu
değişiklikler yaşlı kişiler arasında değişkenlik gösterir
ve tepki zamanlarının yavaşlaması ile hatırlamanın ve
bilişsel esnekliğin azalmasını içerir.
Dr. Alois Alzheimer'ın 1906’da Tübingen’de yapılan
“37. Güney-Batı German Psikiyatristler Kongresi”nde
ilk olgusu 51 yaşındaki Agust D’yi sunup 1907 yılında
yayınlamasından sonra hastalığa “Alzheimer” adını klinik
şefi Dr. Emir Kraeplin vermiştir. Alzheimer hastalığı ilk
zamanlar erken yaş gurubunda görülen ender bir hastalık
