Page 37 - Ege Üniversitesi Arkeoloji Kazıları

ayanis «

18

ucu ve mızrak ucu, figürinler, mantar başlı tunç çiviler ve taş kaplar ele geçen bu-

luntular arasındadır. Pithosların omuzları üzerinde çivi yazısı ile yazılmış ölçüm

miktarları vardır. Bir çok pithosun yanında ise üzerinde yazıt bulunan bullalar ele

geçmiştir. Bullaların bir ip ile ait olduğu pithosun ağzını örten kumaşa bağlandığı

arkeolojik olarak gözlenmiştir. Depo mekanları kaleye çeşitli yollar ile gelen veya

gönderilen farklı türdeki malların saklanması için kullanılmış olmalıdır. Küplerin

içinde ne depolandığı arkeolojik olarak saptanamamış olsa da bullalar üzerinde-

ki verilerden bu malların buğday ve arpa olabileceği anlaşılmaktadır. Yazılı veri-

lerden elde edilen veriler Ayanis Kalesi’ne Urartu’nun çok farklı bölgelerinden ve

farklı kişiler tarafından çeşitli mallar gönderildiğini kanıtlanıştır. Bir tür vergi gir-

disi olarak da algılanabilen bu mallar kale içinde depolanmakta ve gerekli olduğu

zor koşullarda kale etrafında yaşayan halka dağıtılmakta idi. 6 no.lu mekan içinde

ortaya çıkan 4.88 m uzunluğundaki bir kısmı günümüze kalan künk biçimli kanal

üst kat ile ilişkilendirilmiştir. Eğim ile güneye doğru ilerleyen kanal 7 no.lu me-

kanda devam ederek güneye inen 23.0 m uzunluğundaki kanal ile bağlantılı ol-

malıdır. Kanalların mekanlar içindeki küplerin doldurulması ve dağıtılması aşa-

masında kullanılmış olması mümkündür. Taş duvarın güneyinde yer alan depo

mekanlarının içlerindeki pithosların bir kaç istisna hariç tümünün üzerinde çi-

vi yazısı ile yazılmış ölçü birimleri vardır. Yaptığımız değerlendirmeğe bağlı ola-

rak bu ölçülerin pithosların toplam kapasitesini değil içine ne kadar mal (olasılık-

la vergi miktarı) koyulması gerektiğini belirtmektedir. Deneysel arkeoloji yardımı

ile varılan sonuçlar küpler üzerindeki ölçü birimlerinden ‘akarki’nin 240-250 litre,

‘terusi’ nin ise 24-25 litre olduğunu ve 1 terusinin 1/24’ü olan LİS'in ise 1.0-1.1 litre

olduğunu göstermiştir. Taş duvarın güneyindeki iki mekanda ortaya çıkan küp-

lerin üzerlerinde ölçü birimi olup olmadığı tahribat nedeni ile anlaşılamamıştır.

dış kent

Geçtiğimiz 20 yıl içinde Urartu dış kentleri ile ilgili edindiğimiz bilgilerin ne-

redeyse tamamı Ayanis Kalesi dış kentinden gelir. Bu nedenle, Ayanis Kalesi, mö

7. yüzyıldaki kent planlamacılığının yanı sıra sivil halkın kültürü ve yaşam biçimi

hakkında önemli bilgilere ulaşmamıza olanak vermiştir.

1996-2009 yılları arasında Ayanis Kalesi dış kentindeki farklı alanlarda ya-

pılan çalışmalar, II. Rusa’nın projesinin büyüklüğünü ve önemini gözler önüne

sermektedir. Gerçekleştirilen manyetik gradyometre (manyetometre) çalışmala-

rı ile 80 hektarlık bir alana yayıldığı anlaşılan Ayanis Kalesi’nin dış kenti, özellikle