EÜ Tıp Fakültesi Halk Kitapları Sağlık Serisi ~ 31
6
Su, insan vücudunda hücre membranından hızla difüze
olabilen polar bir moleküldür. Hücre membranından
suyun geçişine izin veren kanalları oluşturan proteinler
(akuaporin) bulunur. Hücrelerin suya geçirgenlikleri
bu proteinin işlevine göre sayı ve yoğunlukları farklı
kanallarla yönetilir.
Böylece suya geçirgenliğe göre çeşitli sinyaller oluşur,
ya da sinyallere yanıt gerçekleşir. Suyun membrandan
net olarak geçmesine ozmos denir. Vücuttaki bileşikler
suda çözünerek, saf sudakine göre farklı su yoğunlukları
oluşmasına yol açar. Akım yüksek yoğunluktan düşük
yoğunluğa geçerek vücudun işlevleri belli bir dengede
sürdürülür. Denge difüze olan madde yoğunluğunun her
iki kompartımanda eşitlenmesine dek sürer.
Bir çözeltideki toplam çözünür madde yoğunluğuna
ozmolarite denir. Ozmolarite arttıkça çözeltideki su
yoğunluğu azalır. Hücre dışı sıvının ozmolaritesi 300
mOsm’dur. Su, hücre membranının her iki tarafında
difüzyon dengesine ulaşınca, hücre içi ve dışı sıvının
ozmolaritesi eşit olur.
Sodyum ve klorür iyonları membranı geçemeyen etkin
hücre dışı çözünür maddelerdir. Potasyum ve hücredeki
organik maddeler ise, membranı etkin şekilde geçemeyen
hücre içi çözünür maddelerdir.
Yiyeceklerin midedeki şekli kabaca kimus adını alır.
Kimusta en bol bulunan madde sudur. İnce barsaklara,
içilen su da dahil her gün 8 L su salgılanır ve bunun
%80’i geri emilir.
