10
EÜ Tıp Fakültesi Halk Kitapları Sağlık Serisi ~ 45
BÖBREK HASTALIĞININ SAPTANMASI VE TANISI
Böbrek hastalığının saptanmasında hedef, en güvenli, en
ucuz, en uygun ve en doğru ölçüm sonuçlarını veren ve
araştırılan toplumda da kullanılabilecek bir testi seçmek
olmalıdır. Bu amaçla klinik uygulamada GFR testleri en
çok aşağıdaki durumlarda kullanılır:
1. Böbrek yetersizliği varlığının taranması.
2. Hastalığın gidişatı ve tedavinin etkinliğini belirle-
mek amacıyla hastalığın ilerleme derecesinin tayi-
ni.
3. Son dönem böbrek hastalığında diyaliz veya böbrek
nakli ihtiyacının belirlenmesi.
4. İlaç dozlarının ayarlanması.
Serum Kreatinini
Serum kreatinin değeri GFR ölçümünde en çok kullanılan
testtir. Serumkreatinin düzeylerinin tamamına yakını kas
dokusunda bulunan kreatin ve fosfokreatinin metabolik
bir ürünüdür. Bu nedenle kreatinin üretimi kas kitlesi ile
doğru orantılıdır. Kreatinin üretimindeki yaş ve cinsiyete
bağlı farklılıklar kas kitlesindeki farklılıklarla açıklanır.
Örneğin, normal sınırlardaki bir kreatinin değeri genç ve
sağlıklı bir kişide iyi bir GFR’yi yansıtır. Buna karşılık,
yaşlı bir kişide aynı kreatinin değeri kas kitlesinin azalmış
olmasından dolayı GFR’deki iki kat azalmayı yansıtıyor
olabilir.
Serum Üre Değeri
Serum üre değeri, GFR için ideal bir belirteç değildir.
Çünkü serum üre veya kan üre nitrojen (BUN)
konsantrasyonu GFR’deki değişiklikler dışında birçok
