20
EÜ Tıp Fakültesi Halk Kitapları Sağlık Serisi ~ 23
Bu genetik materyalimizde meydana gelen değişimler,
mitokondrilerin hücrenin enerji tankları olduğu göz
önüne alınırsa, enerjiye gereksinmesi yüksek olan
dokularımızda, başta sinir sistemi, kaslar (kalp dahil) ve
bir fabrika gibi çalışan karaciğer olmak üzere tüm vücut
hücre ve dokularında işlevsel sorunlara yol açabilir.
Ayrıca; bu DNA yapısının çekirdekte yer alan esas
çoğunluğu oluşturan çift sarmal zincirli DNA mızdan
farkı, kalıtımında ve hastalık özelliklerinde bazı farklı
özelliklere neden olmasıdır.
Mitokondriyal DNA’nın tamir mekanizması oldukça
yetersizdir. Bu durum özellikle yaşlanma ile biriken
ve tamir edilmemiş DNA dan dolayı, yaşlanmadaki
başlıca kas gücü azalması gibi temel bulguların
ortaya çıkmasının, genetik temelini oluşturur.
Mitokondriyal DNA’da çekirdek DNA sında yer alan
ve DNA’nın düzenlenmesi sürecinde rolleri bulunan
proteinler olan histon ve nonhiston proteinleri
bulunmaz. Bu nedenle mutasyon hızı çekirdek
DNA’sından 10-20 kat daha fazladır.
Bu yüksek mutasyon hızı mtDNA’nın diziliminde çok
farklı çeşitliliklerin oluşmasına yol açmıştır.
Antropologlar, annesel kalıtım ve mitokondriyal
DNA mutasyon hızını takip ederek, ilk insanların
ne zaman ve nerede yaşadığı ve oradan nerelere
göç ettiği bilgisine ulaşmaya çalışmaktadır. Çünkü
bu DNA daki değişimleri takip ederek, anne yolu ile
ilk annesel ataya kadar temsil edilen değişiklikler
izlenmiş olmaktadır.
