66
İzmir’in ilk
eczanelerinden
biriydi...
İ
zmir, Osmanlı döneminde has-
tane ve eczane bakımından
İstanbul’dan sonra imparatorluğun
en önemli vilayeti ve aynı zamanda
en önemli bitkisel ilaç ticaret merke-
ziydi. İzmir’de bugünkü ilk eczaneler
19. yy’dan itibaren açılmaya başlan-
mıştı ve ilk eczane sahiplerinin tama-
mı gayri-müslimlerden oluşmaktaydı.
1890 yılında İzmir’de tümü azınlık
kökenli olmak üzere 40 kadar diplo-
malı eczacı bulunuyordu. Bu dönem-
de İzmir’in nüfusu 500.000 civarınday-
dı. Türk eczacılar ise 1900’lü yılların
başından itibaren İzmir’de eczane
açmaya başlamışlardı. Süleyman Ferit
Eczacıbaşı, Eczacılık Mektebi’ni 1903
yılında bitirip, yine aynı yıl İzmir’de
Guruba-i Müslimin (Garip Müslüman-
lar) Hastanesi’nde görev aldığı zaman,
hastanenin ilk ve tek Türk eczacısı idi.
1922 yılına gelindiğinde İzmir’de
50 eczane bulunuyordu. Bunlardan
yalnızca dördü Türk eczacılara aitti.
İşte o eczanelerden biri de Süleyman
Ferit Bey’in Şifa Eczanesi’ydi.
Süleyman Ferit Bey, 1909 yılında
Tilkilik semtinde bulunan Eczane-i
Umumi’yi 215 altın Lira’ya satın alarak
serbest eczacılığa başladığında ne
fahri “Eczacıbaşılık “payesinin kendi-
sine verileceğini, ne bu unvanı daha
sonra soyadı olarak alacağını, ne de
İzmir’in yakın tarihinde izler bırakıp
İzmir çocuklarının “Ferit Dede’si “ola-
rak anılacağından habersizdi.
“Ferit Dede” sayesinde dönemin
belki de en önemli sağlık merkezi
olmuş, İzmir’in tıp tarihinde, sosyal
yaşamında, hayırseverlikte, sembol
haline gelmiş Şifa Eczanesi, binlerce
İzmirli’nin çocukluk hatıralarında
başköşeye yerleşmiştir. Süleyman
Ferit, sağlık hizmetlerinin ve ilaç ima-
latının yanı sıra; diş macunu, diş suyu,
saç suyu, tuvalet ve çocuk pudraları,
Altın Damlası, Unutma Beni, Yase-
min, Leylak, Manolya, Yaz Yağmuru,
Limon Çiçeği gibi ün salmış, isimlerini
Şifa Eczanesi’nin müdavimleri olan
Celal Sahir, Ahmet Haşim, Orhan
Seyfi Orhon, Halit Fahri Ozansoy gibi
edebiyatçıların koyduğu, hafızalardan
silinmeyen kolonyalar ve benzeri
kozmetik ürünlerinin de imalatını
yapmıştır. Öyle ki, imal ettiği Altın
Damla Kolonyası İzmir’in sembolü
haline gelmiş, İzmir’i ziyaret eden
hemen herkes bir şişe Altın Damla
Kolonyası almadan evine dönmez
olmuştur. İzmir’in en önemli tıp, tarih
ve hayırseverlik portreleri arasında
önemli bir yeri olan Süleyman Ferit
Eczacıbaşı’nın sembol olmuş Şifa
Eczanesi adeta geçmişten geri geti-
rilip, geleceğe, yani genç kuşaklara
emanet edilmek üzere 26 Haziran
2009 tarihinde Ege Üniversitesi’ne
Duygu ÖZTÜRK
Erhan ÇUKURLU
Ümit MUTLU
Süleyman Ferit Eczacıbaşı
