60
61
G
ünümüzde enerji üretmek
amacıyla kulanılmakta olan
petrol ve kömür gibi yakıtlar,
içinde bulunduğumuz yüzyıl sona
ermeden tükenecek. Bu yakıtlara
alternatif olabilecek kaynaklara ise ye-
nilenebilir enerji deniyor. Söz konusu
kaynakların başında güneş ve rüzgar
enerjisi yer alıyor. Jeotermal, Hidro-
jen, Hidro-elektrik, Biyokütle ve dalga
enerjisi ise diğer alternatif enerji
kaynakları.
Güneş yüzyıllardır dünyadaki
bütün yaşamın kaynağı. Bugün güneş
enerjisi dünyamızı bir çevre felaketi-
nin eşiğine getiren fosil yakıtlara al-
ternatif olacak güce erişmiş durumda.
Güneş enerjisi güneş ışığından enerji
elde edilmesine dayalı bir teknoloji.
Güneş enerjisinden yararlanma
konusundaki çalışmalar özellikle
1970’lerden sonra hız kazandı ve
güneş enerjisi sistemleri teknolojik
olarak ilerleme ve maliyet bakımın-
dan düşme gösterdi. Günümüzde ise
güneş enerjisi çevresel olarak temiz
bir enerji kaynağı olarak kendini
kabul ettirmiş durumda.
Ülkemiz dünyada yararlanılan en
eski enerji kaynağı olan güneş enerjisi
açısından diğer ülkelere nazaran daha
şanslı. Türkiye düşen güneş enerjisi
miktarı tüm Avrupa ülkelerine düşen
enerjinin toplamına eşit.
Devlet Meteoroloji İşleri Genel
Müdürlüğü’nde (DMİ) mevcut bulunan
1966-1982 yıllarında ölçülen güneş-
lenme süresi ve ışınım şiddeti verile-
rinden yararlanılarak yapılan bir çalış-
maya göre Türkiye’nin ortalama yıllık
toplam güneşlenme süresi 2640 saat
(günlük toplam 7,2 saat), ortalama
toplam ışınım şiddeti ise 1311 kWh/
m²-yıl (günlük toplam 3,6 kWh/m²).
Çeşitli kaynaklara göre ülkemizin yılda
almış olduğu güneş enerjisi bilinen
kömür rezervimizin 32, bilinen petrol
rezervimizin ise 2200 katı.
Dünya alternatif enerji
kaynaklarına yöneliyor
Petek DURGEÇ
Ses ve atık kirliliği yaratmayan bir
diğer enerji kaynağı ise güneş pilleri.
Bilimsel olarak son derece ileri bir tek-
nolojiyi gerektiren güneş pili üretimini
Türkiye’de gerçekleştiren tek kurum
ise Ege Üniversitesi (EÜ) Güneş Enerjisi
Enstitüsü. Alanında önder bir kurum
olarak dünyada büyük bir saygınlığa
sahip olan enstitü yurt içi ve yurt dışın-
daki akademik-endüstriyel kuruluş-
larla araştırma ve eğitim konularında
iş birliği ile proje destekleri sağlıyor,
araştırmacı, uzman, uygulayıcı mühen-
dis, teknik elemanların eğitim ve ge-
lişmesini sağlıyor, çalışma konularında
ulusal ve uluslararası sempozyumlar,
paneller ve toplantılar düzenliyor,
dokümantasyon ve nitelikli yayınlar
(SCI) sunuyor, patentler gerçekleşti-
riyor, enerji konularında ilgili kamu
kurumlarına ve endüstriyel kurumlara
yönlendirici ve uyarıcı bilgiler veriyor.
Doğa dostu güneş pilleri
Güneş pillerinin yakıtı güneş ışığı
olan, doğa dostu ve ülkemizde her
yerde yüksek verimlilikle kullanılabi-
lecek elektrik üreticileri durumunda
olduğunu belirten EÜ Güneş Enerjisi
Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Sıdık İçli,
güneş pillerinin işlevlerini şöyle ifade
ediyor: “Güneş pilleri çevre dostudur
ve tükenmez enerji kaynağı olan gü-
neşten, insan ömrü boyunca elektrik
üretirler. Türkiye güneş enerjisinden
ekonomik olarak yararlanabilinen
bir ülke. Özellikle elektrik şebekesi
olmayan bölgelerde güneş pilleriy-
le aydınlatmayı sağlamak oldukça
ekonomik. Güneş pillerinin kullanım
alanlarından biri de haberleşme. Piller
yerleşim merkezlerine uzak yerlerdeki
GSM yansıtıcıları ve radyo istasyon-
larının enerjilerini karşılamak için
ideal çözüm. Kullanıcıları
şebeke bağımlılığından,
jeneratörlerin bakım ve
işletme masraflarından
kurtarıyor. Piller, güneş
ışığı hariç herhangi bir
yakıta veya şebeke bağ-
lantısına gerek kalmadan
elektrik üretebiliyorlar
ve sıcaklık değişimlerine
dayanıklılar.”
Enerji gereksinimi
doğanın sonsuz rüzgar gücüyle
de karşılanabiliyor. Faaliyetleri
arasında biyokütleden biyogaz-
biyodizel üretimi gerçekleştir-
mek, sanayide enerji tasarrufu-
enerji verimliliği sağlamak,
solar termal teknolojiler
ve solar fotoelektronik
(Güneş Pilleri, OLED,
OFET) teknolojiler
geliştirmek olan
EÜ Güneş Enerjisi
Enstitüsü, rüzgar
türbini üretimini
de başarmış durumda.
Rüzgar türbinlerinin
dünyada hızla yaygınlaştığını
belirten Prof. Dr. İçli, “Elektrik üre-
tilmek istenilen her yerde, rüzgar
jeneratörlerini kullanmak olasıdır.
Rüzgar jeneratörü elektrik üretim
sistemi, akülerle birlikte dizayn
edilip, üretilen elektriği depolayabi-
liyor. Böylece, rüzgar hızının yeterli
olmadığı anlarda, sistem, akülerde
depolanan enerjiyi kullanıyor. Rüz-
gar jeneratörleri, çevreyi kirletme-
yen enerji üretim araçları. Rüzgar
jeneratörünün üreteceği elektrik
gücü, rüzgar hızıyla orantılı. Rüzgar
hızı attıkça, üretilen elektrik miktarı
da artıyor.” diye konuştu
Jeotermal enerji ucuz
ve güvenli
Jeotermal enerji ise yeni, yeni-
lenebilir, sürdürülebilir, tükenmez,
ucuz, güvenilir, çevre dostu, yerli
ve yeşil bir enerji türü. Jeotermal
Enerji jeotermal kaynaklardan ve
bunların oluşturduğu enerjiden
doğrudan veya dolaylı yollardan
faydalanma imkanı sunuyor. Tüm
dünyadaki jeotermal potansiyelin
%8’ini bulunduran
ülkemiz bu kaynaklar
yönünden dünyanın
en zengin 7. ülkesi
konumunda.
EÜ Güneş Enerjisi
Enstitüsü’nde jeoter-
mal enerjiler hakkında
da başarılı çalışmalar
gerçekleştirildiğini belir-
ten Prof. Dr. İçli, “Sıcak su
ve buhar, diğer yer altı ve
yer üstü sulara göre daha
fazla erimiş madde ve
gaz içeriyor, oluşu-
mundaki süreklilik
nedeni ile yenilenebilir
özellikte. Jeotermal
kaynaklar ile elektrik
enerjisi üretimi,
merkezi ısıtma,
merkezi soğut-
EÜ Güneş Enerjisi Enstitüsü
Müdürü Prof. Dr. Sıddık İçli
ma, sera ısıtması
uygulamaları,
termal turizm-
de kaplıca
amaçlı kullanım ve mi-
neraller içeren içme suyu
üretimi gibi uygulamalar
gerçekleştirilebiliyor. Türkiye’de
jeotermal enerji tüketimi büyük
oranda ısıtma amaçlı gerçekleşti-
riliyor.” dedi.
Alternatif Enerji iş
imkanı sağlıyor
Alternatif enerji kaynaklarının
kullanımının yaygınlaşması yeni
iş kollarının da önünü açıyor.
Birleşmiş Milletler’in bu yılın
Mayıs ayında hazırladığı rapora
göre, alternatif enerji kaynakları-
na yönelim 2030 yılına kadar 20
milyon yeni iş imkanı sağlayabilir.
Rapora göre, dünyada iki milyon
300 bin dolayında kişi şimdiden
alternatif enerji sektöründe
çalışıyor.
Rapora göre, güneş enerjisin-
den faydalanmak için güneş pa-
nelleri üretimi ve sistem kurma
çalışmaları önümüzdeki 22 yılda
altı milyon 300 bin yeni iş açılma-
sını sağlayabilir. Rüzgar enerjisi
için ise bu rakam iki milyondan
fazla.
