Egeden 4. Sayı - page 16-17

14
15
BAHAR 2010
kadar süren bu durum karşısında Ber-
gamalılar ayaklanıp kağnıların önünü
kesmişlerse de Zeus Sunağı adım adım
Berlin’e taşınmış. Daha sonra onarılarak
Pergamon Müzesi’ne (Pergamon Mu-
seum) koyulmuştur. Nedendir bilinmez,
koskoca Zeus Sunağı’nı Bergama’dan
Berlin’e götüren Carl Humann, öldü-
ğünde Bergama Akropolü’ne gömül-
meyi vasiyet etmiş. Ve trajikomik bir
biçimde Humann’ın mezarı bugün
Bergama topraklarında, Akropol ago-
rasında granit bir lahit içinde iki küçük
selvi ağacının gölgesinde yatıyor.
Neredeyse 2200 yıl önce
Bergama’da inşa edilen bugün
Bergama’da yalnızca temelleri kalmış
olan ve Hellenistik dönemin en güzel
sanat eserlerinden biri olarak kabul
edilen Zeus Sunağı, Akropol’ün en gör-
kemli anıtı. Pergamon Kralı II. Eumenes
tarafından Galatlar’a karşı kazanılan
zaferin anısına yaptırılmış. Aşağı yukarı
5 katlı apartman yüksekliğinde açık
mavi mermerden yapılmış olan sunak,
bütün vadiye hakim bir konumda inşa
edilmiş. Çandarlı Körfezi’nin görüldüğü
bu sunak, dikdörtgen şeklinde yapıl-
ması alışılagelmiş diğer sunaklardan
farklı olarak at nalı şeklinde inşa edilmiş
ve tam güneşe bakıyor. Zeus’un dün-
yaya hakim olmadan önce, Olymposlu
Tanrılar’la yeraltının Devleri Gigantlar’ın
savaştığı anlatılmaktadır. Sunakta bu
zafere ait heykellerle Pergamon Kralı
II. Eumenes tarafından Galatlar’a karşı
kazanılan zafere atıfta bulunulmuştur.
O günlere kadar statik olarak yapılan
heykeller, ilk kez Zeus Sunağı’nda canlı
gibi yapılmıştır. Berlin’de Pergamon
Müzesi’nde Zeus Sunağı’nı ziyaret etme
şansı bulursanız görürsünüz, savaş
sahnelerindeki duygular ve hareketler
o kadar canlı ve etkileyicidir ki, sanki
Giantlar’ın acılı yalvarışlarını, öfkeli
haykırışları duyar gibi olursunuz…
En dik antik tiyatro
Antik çağlarda tiyatrolar, insanların
bir araya geldiği, toplandığı, gerekti-
ğinde beraber kaldığı ve demokrasinin
doğduğu yerler olarak büyük önem ta-
şırmış. İlk önceleri, bir kişi çıkar himnos
dedikleri dinsel ya da resmi metinleri
seslendirirmiş. Sonraları korolar çıkmış
meydana…Halkı temsil eden bir koro
bir de baş aktör, karşılıklı atışmaya baş-
lamışlar. Daha sonra bir kişi daha çıkmış
sahneye ve diyaloglar gelmiş peşinden.
Böyle başlamış tiyatronun evrimi.
Bergama, bilime, sanata önem
veren yöneticileri sayesinde Per-
gamon Krallığı’nın tepesine, Zeus
Ormanları’nın karşısındaki yamaca inşa
edilmiş dünyanın en dik tiyatrosuna
sahip olmanın yanında 3 antik tiyatroya
daha sahip olan bir başkentmiş. Bugün
sadece Akropol’deki tiyatro gezilebili-
yor ve Asklepion’daki diğer bir tiyatro
ise konserler ve benzeri diğer etkinlik-
ler için kullanılabiliyor. Bergama ayrıca,
dünyada 4 örneği bulunan içinde su
oyunlarının da gerçekleştirilebildiği bir
antik tiyatroya da sahip. Dünyada çok
az sayıda bulunan bu yapıdan Berga-
ma ve Kyzikos’ta birer tane bulunuyor.
Bergama’da bulunan henüz kazılarak
yeryüzüne çıkarılmamış bile. Ama sahip
olduğu sistemle ortasından dere geçen
bu tiyatronun kenarlarına yapılan
bentlerle istendiği zaman su tutularak
su oyunları gerçekleştirebiliyormuş.
Bergama’nın iki ucundan dere geçermiş, Roma İmpa-
ratoru Hadrianus dereyi geçmek için 160 metre uzun-
luğunda bir tünel yaptırmış. Büyük bir mühendislik
eseri olan bu tünel bugün hala kullanılmakta. Üstelik
üzerinden geçen kamyonlara, tırlara bakmadan,
zamana meydan okurcasına dimdik ayakta…
Parşömen’in bulunması, ateşin ve tekerleğin bulunması
kadar önemli olup, günümüze değin insanlık tarihine
ışık tutmuştur. Antik çağ bilimini ve sanatını Rönesans’a
taşıyanda Parşömen dir. M.Ö. II. Yüzyıla gelindiğinde
Dünyanın iki büyük kütüphanesi olan İskenderiye
ve Bergama Akropol arasında rekabet başlar. Bunun
üzerine İskenderiye, Bergama’ya Papirüs gönderilmesini
yasaklar. Bu durumda yazı materyali açısından, Bergama
Kütüphanesi zor durumda kalır. Bergama Kralı II. Eume-
nes, Papirüs’e alternatif bir yazı maddesi bulunmasını
emreder. Bunun üzerine Krates ve İrodikos adlı kişiler
Parşömen’i bulurlar. Hiç bir parşömenin diğeri ile aynı ol-
maması, yırtılamaması, alev almaması, üzerindeki yazı
okunduğunda gözü yormaması ve olağanüstü dayanıklı
olması Parşömen’i insanlık kaldıkça dayanır kılmıştır.
Hipokrat Yemini, Amerikan Bağımsızlık Bildirgesi, Kuran
ve İncil ilk defa Parşömen üzerine yazılmıştır.
Macit Gönlügür (sağdaki), Bergama ile özdeşleşen Parşömen
kağıdın tanıtımı için yola çıkmış. Bilime ışık tutmuş ve icat
olduğu M.Ö. 190 yılından sonra tam 1500 yıl egemenliğini sür-
dürmüş olan Parşömen üzerine bir firma kurmuş. Bergama’ya
gelen turistler ve özellikle yurt dışında katıldıkları fuarlar
aracılığıyla Parşömen’in vatanının Bergama oldunu anlatıyor.
Çok eski medeniyetlerin yaşadığı bu güzel kenti çok daha
güzel seviyelere çıkarmayı görev edinmiş olan Gönlügür, süreç
hakkında şunları anlatıyor:“Parşömenle ilgili çalışmalara baş-
ladığımız o günlerde ise çok zorlandığımız anlar oldu. Yok olan
bir maddeyi tekrar anlatmak ve kabul ettirmenin zorluğunu
yaşıyorduk. Ancak yılmadık. Umuyoruz ki bir gün Papirüs nasıl
Mısır’ı bir turizm odağı yaptıysa, Parşömen de Bergama’yı bir
turizm cenneti yapacak...”
Türkiye’den henüz çok fazla destek bulmadıklarını söyleyen
Gönlügür, kağıdıyla ünlü bir başka ülke Japonya’nın çalışmala-
rından dolayı kendilerine bir plaket gönderdiğini anlatıyor.
Ege Üniversitesi Bergama Meslek Yüksek Okulu
Restorasyon ve Konservasyon Bölümü mezunu Demet
Sağlam, Macit Gönlügür ile birlikte çalışmalar yapıyor.
Sanatla iç içe parşömenler sergiledikleri için firmaları-
nın adı da“Parchment in art”. Bergama’da parşömenin
yıllar sonra tekrar gün yüzüne çıkması için yoğun
çabalar sarf ediyorlar. Bergama’da Atatürk Bulvarı
üzerinde yer alan mağazalarında mozaik desenli,
yöresel desenli, karakalem ya da özgün ve özel çalış-
maların yer aldığı çeşitli büyüklüklerde, farklı renk ve
desenlerde çok sayıda parşömen çalışma sergileniyor.
Özel olarak bazı ressamlarca yapılan ürünlerin dışında
mağazada yer alan çalışmaların büyük bir çoğunlu-
ğunu Demet Hanım gerçekleştiriyor. Mağazada en
çok dikkati çeken çalışmalardan biri de Demet hanım
tarafından çizilmiş olan Bergama Akropol’ü.
Bergama Belediye
Başkanı
Mehmet Gönenç,
ilçenin büyük bir tarihi
mirasa sahip olduğunu
dile getirdi.
Gönenç,
Bergaman’nın
hak ettiği
ilgi ve değere
kavuşması için
“UNESCO Dünya Kültür
Mirası Listesi”ne
girmenin büyük önem
taşıdığını, bu listeye
aday belediye olmak
amacıyla
çalışma başlattıklarını
ifade etti.
1,2-3,4-5,6-7,8-9,10-11,12-13,14-15 18-19,20-21,22-23,24-25,26-27,28-29,30-31,32-33,34-35,36-37,...72
Powered by FlippingBook