10
EÜ Tıp Fakültesi Halk Kitapları Sağlık Serisi ~ 33
İNSANOĞLUNUN YAŞAM BİÇİM DEĞİŞİMİNİN
BAĞIRSAKLARA ETKİSİ
M.Ö. 8.000-9.000’li yıllarda insanoğlu toprağı sürmeyi,
işlemeyi öğrenip, hayvanları evcilleştirmeye başlayınca
yaşam biçimi ve beraberinde yedikleri de farklılaştı.
Evcilleştirdiği inek, keçi, eşek gibi hayvanların sütleri,
kuşların yumurtaları ve tahıllar günlük besinlere
eklenmeye başladı. İnsanların büyük bir kısmı değişen
beslenme biçimine uyum gösterirken, bazılarında
umulmadık sorunlar ortaya çıktı. Milyonlarca yıldır
insanoğlunun yediklerine göre şekillenen ince bağırsaklar
yeni besinlere tepki vermeye başladı. Sonuçta çeşitli gıda
alerjileri ve çölyak hastalığına giden yolların temelleri
atılmış oldu.
ÇÖLYAK HASTALIĞININ YAZILI TARİHİ
Milattan önce 2. yüzyılda Kapadokyalı Dr. ARETAEUS
(Resim-1), 8 ciltlik kitabında, karın ağrılı ve ishalli yetişkin
bir hastasını ‘’KOILIAKOS’’ adı ile yayınladı. Hastalığın
ismi Greekçe (yunanca) karın anlamına gelen ‘’KOELIA’’
sözcüğünden kaynaklanıyordu. Günümüz ingilizcesinde
‘’CELİAC’’,
türkçeye
adaptasyonla
‘’ÇÖLYAK’’
olarak adlandırılan bu hastalık Dr. ARETAEUS’a
tarihlenmektedir. Bu eser çölyakla ilgili bilinen ilk yazılı
kaynaktır (Resim-2).
