renme kaynaklarına, eğitim sırasında
karşılaşabilecekleri sorunlardan
seçecekleri bölümün iş hayatında
istihdam edilmeleri sırasında yarata-
cağı avantaj ve dezavantajlara kadar
pek çok konu hakkında bilgi vermeye
çalışıyor. Birim, Ege Üniversitesi’ni
kazanan tüm öğrencilere kayıt esna-
sında birimin çalışmaları hakkında
bilgi veren bir broşür dağıtıyor. Bu
yolla tercih döneminde birimden
haberdar olmayan engelli öğrencilere
de ulaşılmış oluyor. Hatta bir yakını
engelli olan ve sonraki yıllarda Ege
Üniversitesi’ni tercih edecek öğren-
ciler için de ön bilgi niteliği taşıyor.
Daha sonra direkt birimle bağlantıya
geçen engelli öğrencilerin sorunları-
nın tesbiti ile bu sorunların çözülebil-
mesi için aracı birim görevini görüyor.
İhtiyaç duyan engelli öğrencilere de
sağlık ve psikolojik destek konuların-
da yönlendirmede bulunuyor.
Fiziksel yapı envanteri
oluşturuldu
İlk olarak fiziki olanakların iyileş-
tirilmesi için kampüs içindeki tüm
binaların giriş, merdiven, tuvalet gibi
ortak alanlarında durum saptaması
yapan, fotoğrafları çeken birim, kam-
püsteki 55 binanın fiziksel yapı en-
vanterini çıkardı. Engelli öğrencilerin
halihazırda eğitim gördüğü binalar
öncelikli olmak üzere tüm binalardaki
ihtiyaçları belirledi.
Fiziksel yapıların zorlayıcılığı ve
binaların eskiliği nedeniyle bazen zih-
niyet değiştirmenin daha iyi çözümler
üreteceğine inançla Engelsiz Ege
Birimi farkındalık yaratma eğitim-
leri veriyor. Bir proje ile Hollanda’ya
ziyarette bulunan Engelsiz Ege birimi
Koordinatörü Yrd. Doç. Dr. Hatice Şa-
hin, Ege Üniversitesi olanaklarını Hol-
landa ile karşılaştırınca çok da geride
olmadığımızı fark ettiğini söylüyor.
Avrupa’da engellerin çoktan ortadan
kaldırıldığı yaygın kanısının aksine
örneğin Hollanda da hâlâ aşılamayan
fiziki zorluklar olduğunu dile getiren
Şahin şunları söylüyor: “Binalar bazen
zorlayıcı olabilir fiziki açıdan. Bu gibi
durumlarda zihinleri değiştirmenin
daha yapıcı olduğunu gördük. Eğitim
öğretimi alt katlara kaydırabiliyorsu-
nuz..”
Kampüs üniversitesi
olmak avantaj
Şahin, kampüs üniversitesine
sahip olmamız ve kampüsümüzün
düz bir alanda kurulmuş olması ne-
deniyle Türkiye’deki pek çok üniver-
siteye kıyasla daha iyi şartlara sahip
olduğumuzu ekliyor. Şahin sözlerini
şöyle sürdürüyor: “Örneğin Orta Doğu
Teknik Üniversitesi kampüs mimarisi
bakımından ödül almış bir üniversi-
te. Eğimli bir alan üzerinde kurulu.
Binaları bırakın kampüs içinde bile
o kadar çok merdiven var ki. Mimari
güzelliği sağlamaları açısından bu
merdivenlerin hemen hepsi trabzan-
sız. Engelli öğrenciler için hepsi ayrı
ayrı bir engel. Oysa bireysel farkında-
lıkların artmasıyla öyle düzenlemeler
yapabilirsiniz ki. Belki yolu uzatabilir-
siniz ama basamaklardan kurtarılmış,
düz bir yol haline getirebilirsiniz ve
pek çok başka şey…”
Kütüphane ve Dokümantasyon
Daire Başkanlığı ile iyi bir işbirliği
kurduklarını dile getiren Şahin şu
bilgileri veriyor: “
Merkez kütüpha-
nemizde görme engelli öğrencilere
yönelik sesli kitap okuma çalışma-
ları başlatıldı.
Önümüzdeki yıllar
içinde sesli kitap arşivimizin gittikçe
büyüyeceğini umuyorum. Ayrıca bir
proje kapsamında engelli öğrenci-
lerin yabancı dil eğitimi almaları için
kütüphane seminer salonunun kul-
lanımına olanak sağlandı. Bu engelli
öğrencilerimizin yabancı dil eğitimi
almasının yanı sıra engelli ve engelsiz
öğrencilerin karşılaşmaları için ortak
bir mekan yaratılması anlamında da
faydalı bir uygulama oldu. Böylelikle
öğrenciler, kampüste engelli öğrenci-
lerin de varolduğu ile ilgili bir farkın-
dalık kazanmaya başladılar.”
Engellerin yok olması için
kaynaşma çok önemli
Yapılan araştırmalar şunu göste-
riyor: Engelsiz kişilerin farkındalıkları
ya da bilgileri ancak yaşamlarında bir
engelli olduğu zaman artıyor. Dolayı-
sıyla engelli ve engelsizler arasındaki
kaynaşma engellerin ortadan kalkma-
sında çok önemli bir nokta. Her insan
bir gün engelli olma riskiyle karşı
karşıyadır. Engellilik bireyin tek başına
sorunu değil, toplumun da sorunu-
dur. Dolayısıyla bu sorunu ortadan
kaldıracak olan da toplumun kendi-
sidir. İşte tam da bu nedenle Engelsiz
Ege Birimi’nin amacı engelli bireylerin
aynı çatı altında toplanıp çözümleri
kendi aralarında aramaları değildir.
Aksine engelli bireylerin engelleri
aşıp sosyal hayata daha iyi entegre
olmalarını sağlamak, engelli olma-
yan bireylerde de engellilik bilincini
yaratmak. Şahin, bu amaçla birimde
gönüllü olarak görev almak isteyen
sağlıklı bireylerin olmasının kendileri-
ni çok mutlu edeceğini dile getiriyor:
“Engelli öğrencilerin bizimle temas
ettiği noktalarda, bizlere yardımcı
olabilirler. Bilinçlendirme toplantı-
larında bizlerle birlikte çalışabilirler.
İletişimde yetişemediğimiz noktalar-
da bizlere yardımcı olabilirler. Sağlıklı
bireylerin bizlerle çalıştığını görmek
hepimizi çok mutlu edecektir.”
Her engellinin ihtiyacı
farklı
Her engellinin ayrı bir engeli ve
dolayısıyla ayrı ihtiyaçları olduğunu
belirten Şahin şunları söylüyor: “Birim
olarak önümüzdeki yıllar için hedefi-
miz öğretim üyelerimizden başlayarak
tüm kampüs içinde engellilikle ilgili
farkındalık eğitimleri vermek. Ge-
çen yıl Öğrenci Köyü’nde bir eğitim
gerçekleştirdik. Ama dinleyici kitlemizi
daha da genişletmek istiyoruz. Hiç
aklınıza gelir mi, öğretim üyesinin
bıyığının olması duyma engelli dudak
okuyan öğrenciler için bir engel. Bu ve
benzeri daha pek çok engel, yaşama-
dan hemen hiç birimizin akıl ede-
meyeceği ama kolay çözümleri olan
sorunlar aslında. Bu olayda, örneğin
öğretim üyesi bıyığını kesmek iste-
meyebilir ama öğrenciye dersi takip
etmesi için notlar verebilir ya da kay-
nak önerebilir. Bu nedenle engellilerle
iletişimde farkındalık eğitimlerinin çok
büyük rolü olduğunu düşünüyorum.”
Birimuluslararası çalışıyor
Çalışmaları üniversite içinde sınırlı
kalmayan birim aynı zamanda ulus-
lararası ortaklı bir projenin de üyesi.
Avrupa Birliği - Türkiye Sivil Toplum
Diyaloğunun Geliştirilmesi progra-
mı kapsamında yürütülen “Engelli
Öğrencilerle Engelsiz Üniversiteye
Doğru” projesi hakkında Şahin şunları
anlatıyor: “Mustafa Kemal Üniver-
sitesi, Orta Doğu
Teknik Üniversitesi
ve Hollanda Yüksek
Öğrenim ve Engelli-
lik Uzmanlık Merkezi
Handicap+Studie,
Van Yüzüncü Yıl Üni-
versitesi, Hollanda
Yüksek Öğrenim
Enstitüsü, Ankara
NİHA’nın yer aldığı
bu projeye biz de
Ege Üniversitesi
olarak 2008 Aralık
ayında gözlemci
üye sıfatıyla dahil olduk. Hollanda’ya
yapılan ziyaretin yanı sıra Ankara’da
yapılan bir toplantıya katıldık ve
engelli öğrencilerin gereksinimleri
üzerinden bir kampüs nasıl yaratılabi-
lir, öğrenme kaynakları nasıl düzen-
lenebilir, engelsiz birimleri nasıl daha
aktif çalışabilir gibi konularda bilgi ve
deneyim sahibi olduk. Bu çerçevede
engelli öğrencilerle ilgili bir platform
oluşturuldu ve bu platforma bizim 4
öğrencimiz yabancı dil dersi alarak
dahil oldular. Eğitim sonunda öğren-
ciler
Avrupa’nın ilk ‘Engelli Öğrenci
Platformu
’nu kurmuş oldular.”
Bunun yanı sıra Türkiye’deki
üniversitelerde kurulan engelsiz
birimlerinin oluşturduğu bir platform
mevcut. 2009 Mart’ında bu platfor-
mun 3. Çalıştayı gerçekleştirildi.
Bu çalıştayı Ege Üniversitesi’nin
yapması öngörüldüğü halde bir
teknik aksaklıktan dolayı İstanbul
Üniversitesi’ne devredildi. Şahin,
2009-2010 eğitim yılında 4. Çalıştayın
Ege Üniversitesi’nde gerçekleştiri-
leceğini söylüyor ve sözlerini şöyle
sürdürüyor: “Aslında 3. çalıştaya bizim
ev sahipliği yapamamış olmamız
bir avantaj oldu, çünkü birim olarak
bir çalıştaya katılıp üniversitemizi
temsil ettik ve çalıştayın planlanması
- gerçekleştirilmesi ile ilgili deneyim
elde etme şansı yakaladık.
4. Çalışta-
yı 11 - 12 Mart 2010 tarihinde Ege
Üniversitesi’nde gerçekleştirece-
ğiz.
Bu süreç içerisinde kampüste bi-
raz daha tanındık, benimsendik, idari
işlerle ilgili de deneyime sahip olduk.
Bu deneyimle daha iyi bir çalışma
ortaya çıkaracağımızdan eminim.”
Engelsiz Ege Birimi Koordinatörü Yrd. Doç. Dr. Hatice Şahin (en sağda) ve birim öğrencileri
kayıt haftasında açtıkları danışma ve tanıtım standındalar.
Üniversitemiz içerisinde
fiziki olanaklarla ilgili
iyileştirme ve düzenleme
çalışmaları yapılmaktadır.
50. Yıl Köşkü önüne yapı-
lan rampa eğimi ve açısı
bakımından engelliler için
iyi örneklerden biridir.
