22
Şu anda bu zanaatın son ustası
sizsiniz değil mi?
Tire’de benden başka yok şu
anda. Kardeşlerim vardı yardım
eden, hanımıma öğrettim. Ama ha-
zırlamasını değil, işlemesini biliyorlar
yalnızca. Hazırlaması çok zordur,
öğrenmek için 10-15 sene gerekir,
o da eğer kabiliyeti varsa. Kabiliyeti
yoksa ömrü boyunca urgancı olacak,
hazırlamayı öğrenemez.
Nasıl hazırlanır urgan?
Urgancılar önce “kendir” alırlar,
sonra başlarlar çalışmaya. Kendir
önce dövülür, sonra taranır ve ince
ipler haline getirilir. Bu ince ince ipler
bir araya getirilerek “toplu”dediğimiz
hale gelir, toplu’lar da bükme dola-
bında bükülür ve urgan olur.
Peki atölyeniz mi var, nerede
hazırlıyorsunuz urganları?
Atölyem evimde, kapalı yerde ol-
maz urgan, açık alanda olmalıdır. Toz
tutar, tozu çoktur bunun. Atatürk’ün
“ipçiylen çiftçiye vergi yok” demesi
de açıkta işlediğimizdendir. Kışın
hava yaş olur işlenmez, açık hava
lazım urgana.
Eskiden çiftçilerin temel mal-
zemelerinden biriydi, şimdi talep
oluyor mu urgana?
Tabii kullanımı devam ediyor.
Ama tabii artık çoğu fabrikasyon.
Belki daha fazla sürüyor şimdi
urgancılık. Örneğin bir savaş oluyor,
mülteci akını oluyor çadır kurulacak
urgan yok. Çünkü urgansız çadır
kurulamaz. Sonra gemilerde kayık-
larda kullanılıyor urgan. Hayvancılık
için de kullanılıyor, traktörde de
kullanılıyor. Develeri güreşte ayırmak
için kullanılıyor mesela. Hatta deve
güreşleri için yapılanlar özel halatlar;
bunları fabrika yapamaz.
Ama ne yazık ki diğer pek çok
alanda kullanılanlar için plastikten
üretim artmıştır.
Evet plastik kullanılıyor, akarya-
kıttan yapıyorlar, Bangladeş’ten jüt
getiriyorlar, o da bir çeşit ot, ondan
yapıyorlar, o da pek dayanıklı değil.
Ama onlar daha ucuz.
Onlar daha ucuzsa bu durumda
sizden kim urgan talep ediyor?
Eskiden Tire’nin kendiri Türkiye
çapında bir taneydi. Hem sağlam-
lık bakımından hem de güzellik
bakımından. Güzel olur, temiz olur,
ince telli yaparlardı. Tire’de kendir
üretimi yasaklanınca, esrar için kulla-
nılmasından ötürü, gözetim altında
tutulmaya başlandı, Vezirköprü’de,
Gediz’de üretimine müsaade edildi.
Gediz kendiri çok iyidir, incedir, dö-
vülüp taransa daha çok incelir kadın
saçından daha ince olur.
Siz dükkanda mı satıyorsunuz
yoksa pazarda mı?
Eskiden bizim pazarımız vardı.
Hasır pazarı ve urgan pazarı Tire’de
ayrı bir pazardı. 2 bin hasır satılırdı,
10 bin metre urgan satılırdı. Biz 6
kardeş olarak çalışırdık, haftada 700
metre urgan çıkarırdık pazara.
Sizden sonra devam edecek
olanlar var mı peki bu işe?
Yerel yönetimler lise öğrencisine
alır da, sigortasını temin eder ve
