36
37
YAZ 2010
hâlâ duruyor. Bayan Gwynneth Giraud 1930’lu
yıllarda bu suni tepenin tüfek atış talimlerinde
kullanıldığını hatırlıyor.
James 1878’de işlerini oğulları Edward,
RichardWatson ve Herbert Octavius’a devrettik-
ten sonra, 1883 yılında hayata gözlerini yumdu.
Her üç kardeşin ortak hobilerinden biri avcılıktı.
Ege bölgesinin değişik yerlerinde ava çıkarlardı.
Özellikle Herbert Octavius’un, memleketin belki de
en önemli geyik, dağ keçisi, ayı ve yaban domuzu
başı koleksiyonuna sahip olduğu söylenmekteydi.
Diğer bir hobileri ise yatçılıktı. Bahçe bakımını en
sevdiği uğraşısı yapmış olan Edward,
bir botanikçi olarak ailenin adıyla
anılacak olan“TulipaWhittallii”lalesi
ve“FritillariaWhittallii”zambağıyla
botanik literatürüne girdi. Bornova’daki
eşsiz bahçesi bugün hala eski görkemini
koruyor.
Çocukluğundan beri antika para
biriktirmiş olan James Whittall’in
çok değerli koleksiyonu ölümünden
sonra İngiltere’de
Sotheby müzayede
evinde 8 gün boyu
satıldı. Kolek-
siyonun büyük
kısmı Leningrad-
Hermitage, Berlin
Müzesi ve British Museum (365 adet) tarafından
alınmıştır.
Kocası James öldükten sonra hayatının sonu-
na kadar Büyük Ev’de yaşamış olan Magdaleine
Blanche Giraud’nun13 çocuğu, 91 torunu ve 256
torun çocuğu vardı. Edmund Giraud’un belirttiği
gibi
“o yalnızca bütün aile için değil aynı zamanda
bütün Bornova için de kesinlikle muhteşem bir
kişilikti. Yirmi dokuz yıl boyunca ailenin lideriydi ve
güçlü karakteri onun harika duruşuyla özdeşleşiyor-
du. Ölmeden önce, sürekli sayıları artan torunları ve
evlatlarının torunları yıllar boyu çevresinde yetişti
ve bazı yıllarda Noel’de bütün varislerini ‘Büyük
Ev’in yemek odasında ve balo salonunda peş peşe
toplardı. Yüzyıldan fazla bir süre burada oturdular.
Ölümünden önce ‘Büyük Ev’in girişinin sol tarafında-
ki odasında kalıyordu. Birer yetişkin olan evlatlarıyla
oturma odasında uzaktan gelen sayısız torunlarının
ve arkadaşlarının ziyaretlerini büyük bir saygı ve
keyif ortamında kabul ederdi.”
Köşkün 1886 yılındaki iki önemli ziyaretçisi
İngiliz donanmasına ait gemiyle İzmir’e gelen
Edinburg Dükü Alfred Ernest Albert ve daha sonra
5. George adıyla İngiliz tahtına çıkacak George
Frederick Ernest Albert’tir. Köşkün bahçesinde
fenerlerle aydınlatılmış ağaçların altında, denizci
konuklara Ödemiş’ten gelen zeybeklerin de oyun-
larıyla katıldıkları çok büyük bir balo verilir. 1921
yılında gelen diğer bir ziyaretçi ise Yunan Prensi
Andrew’dir. Bu arada Yunan Kralı Otto’nun 1833
de kardeşi Bavyera Prensi Maximillian ile buluşma
Üstteki: 1897 yılından şömine
Bahçede bulunan yığma taşlarla oluşturulmuş teras
amacıyla, İzmir’e Madagaskar gemisiyle yaptığı
yolculuğunda uğradığı köşkün“Büyük Ev”değil,
onuruna verilen bir balonun gerçekleştirildiği,
Charles Whittall’un, kayınpederi Jean Baptiste
Giraud’dan satın aldığı Bornova’nın batı mahalle-
sindeki ilk köşkü olduğunu belirtmeliyiz.
Kardeşlerden Herbert Octavius annesinin
1912’de ölümüyle satın aldığı Büyük Ev’de yaşama-
ya devam eder. Zeki bir işadamı olan Herbert Octa-
vius firmaya uzun yıllar öncülük etmiş, kendisine
büyük saygı duyulan, sevildiği kadar da korkulan
bir kişiliğe sahipti. Köşk, Herbert Octavius 1922
yılında Tunus’a gittikten sonra, kızkardeşi Mary
Whittall’un 1900-1913 yılları arasında Oriental
Carpets Ltd., İzmir Yün Fabrikası ve İzmir Pamuklu
Mensucat’ı kurmuş olan oğlu Harold Frederic
Giraud (1872-1963) tarafından, oğlu Harold Giraud
(1906-2000) için satın alındı. Köşk, 1959’da Harold
Giraud’dan alınarak kamulaştırıldı ve1960 yılında
tapuya Ege Üniversitesi adına tescili yapıldı.
19. yüzyılın ünlü“Büyük Ev”’i bugün yaklaşık
60.000 öğrencisi ve çalışanıyla, Türkiye’nin en bü-
yük üniversitelerinden biri olan Ege Üniversitesi’ne
yönetim merkezi olarak hizmet veriyor. Sade ve
zarif mimarisiyle yüzlerce yıllık ağaçların gölgesin-
de, önceki 150 yıllık geçmişinde olduğu gibi, bugün
de devlet başkanlarına kadar önemli konuklara
ev sahipliği yapıyor; günümüz şehir yaşamının
stresinden ve çarpık yapılaşmasından uzak,
Bornova’daki ender yeşil alanlardan biri olarak,
100’den fazla çalışanına özel bir mekânın parçası
olma ayrıcalığını sunuyor
Desteklerinden dolayı
Sayın Prof. Dr. İlçin Aslanboğa’ya,
Sayın Brian Giraud’ya ve
Sayın Jean-Pierre Giraud’ya
teşekkür ederim.
Atatürk, Harold Giraud’un yatı Lilias’ta
